Minder verkeersborden? Het begint bij bewustwording!

Nieuwsbericht | 25-01-2024 | 13:35

Hierover gaan we in gesprek met Peter van der Burg van de gemeente Maassluis. Hij was verantwoordelijk voor het weghalen van 1.000 overbodige borden in Maassluis. Naast hem zit Jan IJzerman van Rijkswaterstaat. IJzerman is adviseur circulaire economie en probeert deze principes te vertalen naar de praktijk. Hij lid van de Buyer Group Verkeersborden en Bewegwijzering.

IJzerman: ‘Gemeenten en andere wegbeheerders staan allemaal achter het Klimaatakkoord. Dit betekent langzaam stoppen met fossiele grondstoffen en minerale delfstoffen, zoals staal en aluminium waar verkeersborden meestal van zijn gemaakt. Ook bij Rijkswaterstaat werken we aan klimaatneutrale infrastructuur. Dit houdt voor verkeersborden en bewegwijzering onder andere in dat we beter nagaan of een bord echt nodig is. Hiermee kunnen we veel aluminium, staal en – in mindere mate – verf en folie besparen.’ 

Besparing van 2,5 kilo aluminium per verkeersbord

Van der Burg knikt, ook in Maassluis is een verkeerskundige analyse gedaan om te bepalen welke borden overbodig waren: 1.200 borden waarvan er uiteindelijk 1.000 verdwijnen. De eerste analyse is door een verkeerskundig bureau gebeurt en vervolgens heb ik met en collega verkeerskundige en de buitendienst bepaald welke borden er echt weg konden. Het grote aantal verbaasde ook onszelf. En het is een actie die je als kleine gemeente relatief makkelijk kan organiseren. Per weggehaald bord gaat het volgens Van der Burg om een flinke besparing per jaar. ‘Met paal erbij en inclusief onderhoud is dit tussen de 17 en 20 euro.’

Maar toegegeven, duurzaamheid was niet doorslaggevend. ‘We hebben bijvoorbeeld niet doorgerekend hoeveel CO2-uitstoot we tegengaan. Het is natuurlijk al mooi meegenomen dat we een heleboel materiaal besparen. Per bord zo’n 2,5 kilo aluminium. Dus tel uit je winst!’ IJzerman vult aan: ‘Per gemiddeld verkeersbord levert dit een CO2-reductie op van al gauw 600 kilo, inclusief de ondersteuningsconstructie.’

Typische borden die overbodig zijn, zo ervaarde Van den Burg, zijn verkeersborden die iets aangeven wat al duidelijk is. ‘Een voetgangersgebied bij een verhoogde stoep of borden aan de rand van een woonerf waar je alleen te voet in komt. Ik denk ook dat het goed is om meer in zones te werken, zoals b.v 30-km zones, dat scheelt weer een aantal borden En plaats sowieso geen borden waar je als gemeente niet op handhaaft. Als je een bord in het park neerzet met ‘hier niet fietsen’ en je controleert hier niet op, waarom zou je het bord dan neerzetten?’ 

Veel borden overbodig door smart mobility

Ook is het zo dat een heleboel borden worden ingehaald door de tijd. ‘Neem bijvoorbeeld snelheidsborden. Auto’s worden steeds slimmer en laten bestuurders weten hoe hard ze mogen. Hetzelfde geldt voor navigatieborden. Nu staan er tot wel vijf bestemmingen op deze borden, maar in veel gevallen zijn twee bestemmingen prima. Op de A50 word je er op een gegeven moment om de 5 kilometer aan herinnerd dat je richting Zwolle rijdt. Een sterk staaltje city-marketing, zo lijkt het. Smart mobility in de auto geeft deze bestemming toch wel aan. Maar door deze borden weg te halen, kunnen we wel een heleboel grondstoffen besparen. Niet alleen door kleinere borden, maar er is daarmee ook minder materiaal nodig voor de ondersteuningsconstructie’, legt IJzerman uit. 

Breda hanteert een afwegingskader en (her)opent depot voor hergebruik

Ook in Breda haalt de gemeente overbodige borden weg. Niet alleen om kosten te besparen en ‘verrommeling’ tegen te gaan. Maar ook om grondstoffen te besparen en in 2050 volledig circulair te zijn. ‘Less is more’ is hier het uitgangspunt. Samen met de duurzaamheidscoördinator kijkt de gemeente waar winst te halen is. In Breda zien ze ook dat moderne technologie zoals in-car systemen ervoor zorgen dat meer verkeersborden overbodig worden. Per wijk gaat de gemeente rond en haalt overbodige borden en borden waar de garantie op handhaving ontbreekt weg. Dit laatste gaat in overleg met politie en wijkbeheerders. De gemeente onderzoekt hoe ze materialen kunnen hergebruiken of circulair kunnen maken, zo hebben ze ecopost flespalen (gerecycled plastic) in gebruik genomen en is er een gemeentelijk depot geopend om materialen op te slaan voor hergebruik.

Volgens IJzerman is het belangrijk om de milieu-impact van minder verkeersborden ook te koppelen aan verkeerskunde. ‘We zijn het er allemaal over eens dat het een tandje minder kan en moet. Er hangen nu zoveel borden dat weggebruikers er makkelijk een aantal over het hoofd zien. Een rustiger wegbeeld komt de weggebruiker ten goede. Dat is al een argument op zich voor versobering. Tel je hier ook nog de milieuwinst bij op, dan kan dat voor sommige gemeentes een duwtje in de rug zijn. Rijkswaterstaat is bezig om borden en bewegwijzering kritisch door te lichten. Hierbij kijken we naar functionaliteit en noodzaak, waarvoor al diverse scenario’s van mild tot rigoureus zijn gemaakt. Vooral objecten die extra service bieden aan de weggebruiker en buiten de wettelijke taak van Rijkswaterstaat vallen, nemen we onder de loep.’ 

In Maassluis was duurzaamheid dan geen doorslaggevende factor, maar dat betekent niet dat de overbodige borden gewoon worden weggegooid. ‘De borden die herbruikbaar zijn, hebben we opnieuw laten bestikkeren en gebruiken we om andere borden te vervangen. Ook is een aantal borden uitgeruild met andere gemeenten. En onderborden die kapot waren – hier zit een opstaande rand in, waar vuurwerk tussen past – zijn vervangen door biobased onderborden. Het voordeel van deze borden is dat hier geen rand omheen zit.’