Buyer group Grondstromen legt 3D-puzzel voor circulair gebruik grondstromen
Wist je dat grond de grootste materiaalstroom in de grond-, weg- en waterbouw is? Deze stroom is goed voor 60 procent van het materiaal. De sector hergebruikt al veel van deze grondstromen. Maar dit kan altijd beter. Hiervoor is de Buyer Group Grondstromen in het leven geroepen.
In deze Buyer Group werken diverse overheden samen om ervoor te zorgen dat grondstromen duurzaam en circulair ingezet worden. Dit gebeurt onder andere in natuurprojecten en weg- en waterbouwprojecten. Namens de provincie Fryslân is Maaike Wagenaar aangesloten bij deze Buyer Group. Volgens haar is het belangrijk dat partijen die werken met grond meer samenwerken. ‘Het gaat over overheden die elkaar onderling beter weten te vinden, maar ook de samenwerking met marktpartijen mogen we hierin niet vergeten.’
‘Als overheid besteden we veel uit. Om regie te houden in je eigen projecten, is het goed om ook zelf kennis en kunde van bodem en ondergrond in huis te hebben. Verder is het belangrijk eigenaar te blijven van de grond die in eigen projecten vrijkomt. Zo houd je grip op het proces. Als een waterschap een dijkversteviging voorbereidt en een gemeente tegelijkertijd wegwerkzaamheden plant, kunnen grondstromen op elkaar afgestemd worden. Maar dan moeten partijen elkaar wel in een vroeg stadium weten te vinden. Dat gebeurt nu nog te weinig.’
Weten waar er met grondstromen wordt gewerkt
De Buyer Group Grondstromen heeft als doel om onder andere de samenwerking zo vroeg mogelijk op te zoeken en de grondstromen in kaart te brengen. ‘Zo kun je op een slimme manier met grond omgaan. In het verleden werd er klei vanuit Limburg naar Friesland gebracht. Je kunt je voorstellen dat al die vrachtwagens en schepen toch flink wat CO2 uitstoten.'
'Dat is helemaal niet nodig. Je kunt regionaal de samenwerking zoeken met andere overheden. Kijk welke projecten de komende jaren in uitvoering komen. Je kan dan onderzoeken of het vrijkomende materiaal geschikt is en of de planning op elkaar afgestemd kan worden. Alleen dan moeten al die verschillende partijen dit wel van elkaar weten en elkaar kunnen vinden.’
Grote 3D-puzzel
Om vraag- en aanbod provinciebreed bij elkaar te brengen, heeft de provincie Fryslân in 2010 de werk- en denkwijze Grip op Grond (GoG) in het leven geroepen. Zo ontwikkelde de provincie een openbare Grip op Grond-kaart, waar zowel overheden als bedrijven partijen grond kunnen vragen of aanbieden. Ook is GoG aangesloten bij verschillende (project)ontwikkelingen, zo ontstaat een goed toekomstbeeld van vrijgekomen en benodigde partijen grond.
‘Zie het als een hele grote 3D-puzzel. Als er ergens een project of gebiedsontwikkeling is, komen er grondstromen vrij. Bij Grip op Grond zoeken we uit waar we die grond zo slim, duurzaam en circulair mogelijk hergebruikt kan worden. Hiermee besparen we CO2-uitstoot, want het materiaal wordt regionaal hergebruikt. Ook hoeft er geen primaire grond gewonnen te worden. Deze werkwijze bespaart dus tijd, geld, en materialen. En ontziet het milieu.’
Meer doen voor hetzelfde geld
Wagenaar legt uit dat niet alleen de provincie is aangesloten bij Grip op Grond, maar ook gemeenten, waterschappen, en natuurbeheerders. ‘Via dit netwerk weten we van elkaar wat er speelt of gaat spelen. Met het delen van kennis en werken binnen de wet- en regelgeving, kunnen we samen slimme dingen doen met grond. Hierdoor kunnen we meer doen voor hetzelfde geld. Zo’n netwerk zou landelijk ook goed werken. We zijn nu met de Buyer Group Grondstromen aan het uitzoeken hoe dit eruit zou moeten zien.’
Slimmer met grondstromen omgaan
Waarom het nodig is slimmer met grond om te gaan? ‘We willen de klimaatdoelstellingen halen. Dan kun je geen klei uit Noorwegen importeren terwijl klei uit lokale projecten ook gebruikt kan worden. Dit draagt bij aan het grotere geheel. We willen minder primaire grondstoffen gebruiken en de CO2-uitstoot reduceren. Zo kun je schaarste oplossen. Als je ergens grond weghaalt en deze stroom opnieuw kunt gebruiken, hoef je ook niets nieuws aan te schaffen. Grond behoudt zo zijn waarde.’
Nu zie je, volgens Wagenaar, soms nog terughoudendheid om het anders te doen. ‘Dat heeft te maken met het vermijden van risico’s. Je blijft als overheid eigenaar van je eigen grond en dat vergt een extra inspanning. De grond voldoet niet aan de gestelde eisen bijvoorbeeld, maar dat zou je kunnen oplossen door grond gestuurd te ontwerpen of binnen de wet- en regelgeving te kijken naar andere mogelijkheden voor toepassing. Daar heb je de juiste kennis voor nodig, onderlinge samenwerking en ook een beetje lef.’
‘Daarom is het heel goed om samen te komen in de Buyer Group Grondstromen. Hier wisselen we ideeën en kennis uit om te kijken wat er binnen de wet- en regelgeving mogelijk is zo circulair en duurzaam mogelijk om te gaan met grondstromen.’